Η πραγματική έκρηξη συναισθημάτων που κάνουν την επαναφορά στη μνήμη μιας ανάμνησης ντροπής, θριάμβου ή απογοήτευσης τόσο ζωντανή, μπορεί να γυρίσει πίσω στον χρόνο και να ενισχύσει την ανάμνηση πραγμάτων τα οποία εκ πρώτης όψεως φαίνονται συνηθισμένα και τα οποία τελικά αποδεικνύονται σχετικά, αναφέρει μία νέα μελέτη.
Η σχετική μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό Nature, υποδεικνύει ότι η βασική ερώτηση που κάνουν οι ντετέκτιβ που ερευνούν εγκλήματα «μήπως θυμάστε κάποια ασυνήθιστη συμπεριφορά τις ημέρες που προηγήθηκαν του φόνου» βασίζεται σε κάποιες τουλάχιστον περιπτώσεις σε επιστημονικά στοιχεία.
Τα ευρήματα των επιστημόνων ταιριάζουν με τη βασική θεωρία περί μνήμης, ότι δηλαδή πρόκειται για μία εξελικτική διαδικασία προσαρμογής, η οποία διαρκώς επικαιροποιείται σύμφωνα με το ποια γνώση πιθανώς θα αποδειχθεί χρήσιμη στο μέλλον.
Η νέα μελέτη υποδεικνύει ότι η ανθρώπινη μνήμη διαθέτει ένα φάκελο ο οποίος θα μπορούσε να ονομάζεται «μόνο για την περίπτωση». Σε αυτό τον φάκελο φυλάσσονται τα άνευ σημασίας στοιχεία, όπως πράγματα τα οποία ακούμε, βλέπουμε και παρατηρούμε. Φυλάσσονται μήπως και κάποια στιγμή αποδειχθούν σημαντικά.
Ομως το πείραμα δεν αναφέρεται καθόλου στις συνέπειες που έχει ένα ψυχικό τραύμα, που δίνει σχήμα στη μνήμη κατά απρόβλεπτους τρόπους. Οι επιστήμονες περισσότερο προσπάθησαν να μιμηθούν τα ερεθίσματα που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινή μας ζωή. Για τη μελέτη χρησιμοποιήθηκαν ελαφρές ηλεκτρικές εκκενώσεις προκειμένου να δημιουργήσουν φόβο. Οι ερευνητές μέτρησαν πως το συναίσθημα αυτό επηρέαζε την επαναφορά στη μνήμη φωτογραφιών που οι εθελοντές μόλις είχαν κοιτάξει.
Σε προηγούμενη μελέτη τους οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η μνήμη επηρεαζόταν κατά τον τρόπο αυτό με ένα μηχανισμό που λέγεται αναδρομική σταθεροποίηση της μνήμης (retroactive consolidation). Η νέα μελέτη δείχνει ότι το ίδιο ισχύει μόνο για τις σχετικές πληροφορίες.
Η μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης είχε πολλά στάδια. Στο πρώτο, οι 119 συμμετέχοντες κάθισαν μπροστά σε έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή και είδαν φωτογραφίες που περνούσαν η μία μετά την άλλη και χαρακτήριζαν την καθεμιά ως εργαλείο (πριόνι, σφυρί, σκάλα) ή ζώο (άλογο, αετός, καγκουρό). Συνολικά είδαν τις φωτογραφίες τριάντα εργαλείων και τριάντα ζώων σε τυχαία σειρά. Πέντε λεπτά αργότερα οι άνδρες και οι γυναίκες που συμμετείχαν στην έρευνα κάθισαν και πάλι μπροστά στην οθόνη του ηλεκτρονικού υπολογιστή, μόνο που αυτή τη φορά είχαν συνδεδεμένο στον καρπό τους ένα ηλεκτρόδιο. Η ερευνητική ομάδα, υπό τον Τζόζεφ Ντάνσμουρ, υφηγητή στη γνωσιακής νευρολογίας, τους υπέβαλλε σε μία ηλεκτρική εκκένωση, η οποία ήταν δυσάρεστη αλλά όχι οδυνηρή. Στη συνέχεια οι ερευνητές τοποθέτησαν σε κατηγορίες εξήντα άλλες φωτογραφίες, τριάντα εργαλεία και τριάντα ζώα, κατά τυχαία σειρά. Οι μισοί εθελοντές δέχονταν την ηλεκτρική εκκένωση περισσότερες φορές όταν έβλεπαν ζώο και οι άλλοι μισοί όταν έβλεπαν εργαλείο.
Στη συνέχεια οι ερευνητές τούς υπέβαλλαν σε ένα ξαφνικό τεστ αξιολογώντας το πόσο καλά θυμούνταν τις φωτογραφίες και ιδιαίτερα τις πρώτες που είχαν δει. Τα αποτελέσματα εξαρτιούνταν από το πότε οι εθελοντές υποβλήθηκαν στο τεστ. Αυτοί που πέρασαν την εξέταση αμέσως θυμούνταν τόσο τα εργαλεία όσο και τα ζώα, χωρίς οι ηλεκτρικές εκκενώσεις να τους επηρεάσουν. Ομως αυτοί που υποβλήθηκαν στο τεστ έξι ώρες αργότερα θυμούνταν περίπου 7% περισσότερα αντικείμενα από την κατηγορία στην οποία έλαβαν την ηλεκτρική εκκένωση. Δηλαδή θυμούνταν περισσότερα εργαλεία αν είχαν υποστεί το ηλεκτροσόκ ενώ έβλεπαν εργαλεία.
Η συναισθηματική εμπειρία των εκκενώσεων ενίσχυσε ή διατήρησε τις μνήμες πραγμάτων που τη στιγμή που κωδικοποιήθηκαν έμοιαζαν άσχετα, δήλωσε ο Ντάνσμουρ σε συνέντευξή του. «Αυτό συνέβη όταν εξετάστηκαν ώρες αργότερα».
Το γεγονός ότι η αναδρομική ενίσχυση της μνήμης χρειάστηκε χρόνο για να πραγματοποιηθεί, δημιουργεί ερωτήματα. Για πόσο χρόνο, άραγε, οι μνήμες φυλάσσονται στον μυστηριώδη φάκελο «μόνο για την περίπτωση»; Είναι άραγε κάποιες αναμνήσεις τόσο ισχνές ώστε δεν μπορούν να παγιοποιηθούν; Μήπως άλλες μνήμες που δεν είναι σχετικές ενισχύονται ή αποδυναμώνονται; Και άραγε, οι ευχάριστες εμπειρίες ενισχύουν τις παλαιές μνήμες κατά τον ίδιο τρόπο;
ΠΗΓΗ
Social Plugin