Το κράτος της Τζιχαντ από Χαλέπι μέχρι την Φαλουτζα και η «κουρδική παγίδα» για την Τουρκία

ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ

Ανοιχτούς λογαριασμούς ενός τουλάχιστον αιώνα ,απειλεί να φέρει στην επιφάνεια η ισλαμιστική επέλαση στο Ιράκ ,όπου ένα συνονθύλευμα σουνιτών που εμπνέονται από την Αλ Κάιντα και οπαδοί του Σαντάμ Χουσεΐν σκορπίζουν το χάος στην χώρα την στιγμή που οι κούρδοι της χώρας βάζουν τα θεμέλια για την μετατροπή της αυτονομίας τους σε πλήρη ανεξαρτησία από το ενιαίο ιρακινό κράτος.

Οι ξαφνικές επιτυχίες και η επέλαση των δυνάμεων της ISIS (Islamic State of Iraq and Syria) απειλούν να οδηγήσουν σε διαμελισμό το Ιράκ ,να εμπλέξουν και άλλες χώρες σε έναν σεχταριστικό πόλεμο Σιιτών εναντίον Σουνιτών ,παραδίδοντας στις διαθέσεις των νικητών τεράστιας οικονομικής και στρατηγικής σημασίας ενεργειακούς πόρους ενώ δημιουργούν συνθήκες δραματικής αποσταθεροποίησης σε ολόκληρη την περιοχή. Κυρίως όμως για πρώτη φορά δημιουργείται πυρήνας τζιχαντιστών με κυριαρχία επί του εδάφους όχι απλώς ενός μικρού θύλακα ,αλλά ενός κανονικού «κράτους» στην καρδιά της Μέσης Ανατολής και στην Μεσόγειο.

Με ένα οργανωμένο δίκτυο «ενημέρωσης» μέσω του Facebook ,twitter Youtube οι ισλαμιστές χρησιμοποιούν το όπλο της προπαγάνδας είτε δημοσιεύοντας φωτογραφίες με μαζικές εκτελέσεις ανδρών του κυβερνητικού στρατού και «προδοτών» του ισλαμικού αγώνα , είτε με την διασπορά πληροφοριών για πολιορκία προαστίων της Βαγδάτης.

Την Δευτέρα μάλιστα το ίδιο δίκτυο προπαγάνδας μετέδωσε αναλυτικά λεπτομέρειες από το «συνέδριο» σουνιτικών φυλών και τζιχαντιστών κοντά στο Χαλέπι ,που έστειλε το μήνυμα ότι η «τζιχάντ της ISIS δεν είναι εθνική υπόθεση του Ιράκ ,αλλά είναι μια διεθνής τζιχάντ για την επιβολή του ισλαμικού νομού ,που σύντομα θα μεταφερθεί και στην Δύση και στις ίδιες τις ΗΠΑ…»

Η ISIS έχει σταδιακά τους τελευταίους μήνες καταλάβει μια ολόκληρη περιοχή που ξεκινά από το Χαλέπι και επεκτείνεται στην Ανατολική Συρία στο Δυτικό Ιράκ και φθίνει μέχρι την Φαλούτζα στην καρδιά του Ιράκ. Η ISIS έχει μάλιστα ανακηρύξει και την Raqqah της Συρίας πρωτεύουσα του κράτους και επιχειρεί να δημιουργήσει δομές να λειτουργήσει σχολεία και υπηρεσίες, επιβάλλοντας παντού φυσικά τον ισλαμικό νόμο και υψώνοντας σε κάθε κρατικό κτίριο στις περιοχές που καταλαμβάνει το έμβλημα της,την σημαία στην οποία κυριαρχεί το μαύρο χρώμα και το λευκό.

Στην «επικράτεια» της η ISIS απαγορεύει το κάπνισμα ,το αλκοόλ, τα ναρκωτικά και την κυκλοφορία των γυναικών χωρίς να συνοδεύονται και αν δεν είναι πλήρως καλυμμένες, ενώ οι ποινές προβλέπουν τον ακρωτηριασμό των κλεφτών η και τον αποκεφαλισμό για βαρύτερα αδικήματα…

Η ISIS έχει αποκτήσει τον έλεγχο της πετρελαιοπαραγωγής περιοχής της Συρίας Deir al-Zour που της εξασφαλίζουν έτσι χρηματοδότηση, ενώ ακόμη φαίνεται ότι ενισχύεται αν όχι επισήμως από τους Σαουδάραβες και τους Καταριανούς, τουλάχιστον από ισχυρούς παράγοντες των δυο χωρών.

Οι εξελίξεις στο Ιράκ αποτυπώνουν με τον πιο δραματικό τρόπο την τραγική αποτυχία της αμερικανικής πολιτικής στην χώρα αυτή. Μια παρέμβαση η οποία στοίχισε σχεδόν 2 τρις δολάρια και περίπου 4800 νεκρούς αμερικανούς στρατιώτες.

Οι αμερικανοί επέλεξαν να αποχωρήσουν από το Ιράκ και να εναποθέσουν την ασφάλεια της χώρας σε έναν στρατό που οι ίδιοι βοήθησαν να συγκροτηθεί και να εξοπλιστεί και τώρα σκορπίζει πριν ακόμη δώσει μάχη εναντίον των ισλαμιστών εγκαταλείποντας στην ISIS πολύτιμο και ιδιαίτερα επικίνδυνο οπλισμό, ακόμη και τεθωρακισμένα οχήματα και ελικόπτερα.

Κυρίως όμως δεν μπόρεσαν να προβλέψουν ότι η πολιτική που ακολουθούσε ο σιίτης πρωθυπουργός Αλ Μαλίκι οδηγούσε σε αναπόφευκτη σύγκρουση και με τους σουνίτες και με τους Κούρδους προκαλώντας ένα διαλυτικό ντόμινο στην χώρα.

Τώρα οι αμερικανοί είναι αντιμέτωποι με την προοπτική δίπλα στην Συρία όπου ο «εχθρός» Άσαντ επιβιώνει απέναντι σε μια αντιπολίτευση που ο κύριος πυρήνας της είναι οργανώσεις ελεγχόμενες από την Αλ Κάιντα, να προστεθεί και το Ιράκ όπου η μισή σχεδόν χώρα θα ελέγχεται από ακραίους τζιχαντιστές και οπαδούς του Σαντάμ Χουσεΐν ,που αναζητούν την εκδίκηση.

Είναι εντυπωσιακό ότι η Αλ Κάιντα ήρθε στο Ιράκ μετά την αμερικανική επέμβαση. Και μέχρι πρόσφατα η δυνατότητα της Αλ Κάιντα ήταν περιορισμένη σε απαγωγές και βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας. Τώρα αποδεικνύεται ότι έχουν αναβαθμιστεί οι δυνατότητες της και μπορεί να διεξαγάγει μάχες και μάλιστα νικηφόρα με τον τακτικό στρατό.

Οι αεροπορικές επιδρομές ,που είναι η μοναδική όπως φαίνεται επιλογή που συζητούν οι αμερικανοί ,μπορεί να ανακόψει την προέλαση της ISIS αλλά σε καμιά περίπτωση δεν είναι αρκετή για να αποκατάστησε την ειρήνη και την ομαλότητα στην Μ.Ανατολή.

Η Ουάσιγκτον βρίσκεται σε τόσο δύσκολη θέση πλέον που εξετάζει το ενδεχόμενο συνεργασίας ακόμη και με το Ιράν για να αντιμετωπισθεί η μεγάλη αυτή απειλή που λέγεται ISIS και να αποτραπεί η κατάρρευση του Ιράκ.

Για την Τουρκία φαίνεται να βγαίνουν πραγματικά τα χειρότερα σενάρια. Έχοντας στηρίξει αρχικά τους τζιχαντιστές στην Συρία ,ελπίζοντας ότι θα διευκόλυναν τον στόχο της για γρήγορη ανατροπή του Ασαντ, διαπότισε ξαφνικά ότι η ISIS αποτελούσε απειλή και για την ίδια την Τουρκία. Έχοντας από ανάγκη δεχτεί να διαπραγματευθεί και να τα βρει με τους Κούρδους του Ιράκ και την αυτόνομη διοίκηση της KRG του Μπαρζανι η Τουρκία έκανε μια κίνηση υψηλότατου ρίσκου, διευκολύνοντας την εξαγωγή κουρδικού πετρελαίου.. Η ενίσχυση των Κούρδων της KRG και η διευκόλυνση τους για πλήρη απεξάρτηση από την κεντρική κυβέρνηση της Βαγδάτης στο μείζον θέμα της διαχείρισης και εξαγωγής του πετρελαίου του ιρακινού Κουρδιστάν ,υπονομεύει την εδαφική ακεραιότητα του Ιράκ και φέρνει πιο κοντά την ανεξαρτησία του ιρακινού Κουρδιστάν.

Οι Κούρδοι αποτελούν την μεγαλύτερη εκκρεμότητα που άφησε πίσω της πριν έναν αιώνα η χάραξη των συνόρων της Μ. Ανατολής, καθώς το κουρδικό έθνος διαμοιράστηκε σε Τουρκία, Συρία, Ιράκ και Ιράν. Έναν αιώνα μετά και ενώ ο κουρδικός εθνικισμός είναι σε ιδιαίτερη έξαρση στην Τουρκία, όπου πλέον ο κ. Ερντογαν υποχρεώνεται να διαπραγματεύεται ακόμη και με τον έγκλειστο στο Ιμραλι, Α.Οτσαλάν, οι Κούρδοι του Βόρειου Ιράκ δημιουργούν τετελεσμένα σε στρατιωτικό και σε διπλωματικό επίπεδο. Ο στρατός της KRG που συγκροτείται από τους Πεσμεργκά αποδείχτηκε ότι ήταν η μοναδική δύναμη που μπόρεσε να αντισταθεί στην επέλαση των τζιχαντιστών. Όμως οι Κούρδοι μικρό ενδιαφέρον έδειξαν να υπερασπιστούν την Μοσούλη ενώ αντιθέτως έδωσαν την μάχη τους και κατόρθωσαν να σώσουν το Κιρκούκ, το οποίο βεβαίως αποτελούσε βασικό στόχο διεκδίκησης για τους Κούρδους, καθώς και η ιδιαίτερα πλούσια σε πετρέλαιο περιοχή, θεωρεί ότι ανήκει στο Κουρδιστάν..

Το ερώτημα πλέον είναι το πώς θα αντιμετωπισθούν οι Κούρδοι, καθώς εμφανίζονται να είναι η μοναδική δύναμη που αντέχει στο κύμα της τζιχάντ της περιοχής ,παραδοσιακά έχει καλές σχέσεις και με τους αμερικανούς οι οποίοι όμως στην παρούσα συγκυρία απεύχονται την διάλυση του Ιράκ.

Η Άγκυρα έχοντας βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα καθώς στοχοποιειται πλέον όχι μόνο από το καθεστώς Ασαντ και τους ισλαμιστές στην Συρία, αλλά και από την κυβέρνηση της Βαγδάτης και την ISIS στο Ιράκ, βρίσκεται να έχει ως μοναδικό "σύμμαχο" τους Κούρδους του Β. Ιράκ. Μια οντότητα η οποία πλέον γίνεται όλο και πιο ισχυρή και είναι σαφές ότι πάνω της θα στηριχτεί το εγχείρημα για εθνική αποκατάσταση του κουρδικού έθνους, κάτι που φυσικά αφορά κυρίως και πρωταρχικά την ίδια την Τουρκία.

Το καθέτως Ασαντ παίρνει «ανάσες» και κυρίως βρίσκει την ευκαιρία να πλήξει την αντιπολίτευση η οποία πλέον υποχωρεί αφήνοντας κενό χώρο στις αντιδυτικές δυνάμεις των τζιχαντιστων, τους οποίους όμως δεν μπορεί να υποστηρίξει ούτε η Ουάσιγκτον ούτε τώρα πλέον η Άγκυρα.

Οι εξελίξεις αυτές μάλιστα αποδυναμώνουν πλήρως εκείνους που υποστήριζαν την ανάγκη άμεσου εξοπλισμού της αντιπολίτευσης στην Συρία ,καθώς πλέον με την εμπειρία του Ιράκ ,δεν μπορεί να διασφαλιστεί ότι τα όπλα αυτά δεν θα καταλήξουν στα χέρια της ISIS και της Αλ Κάιντα.

Η δυναμική επανεμφάνιση των τζιχαντιστων φέρνει στην επιφάνεια και την αδιάκοπη αναμέτρηση των ξένων δυνάμεων στην περιοχή του Ιράκ και της Συρίας καθώς το Ιράν στηρίζει με κάθε τρόπο το καθεστώς Ασαντ αλλά και την σιιτική κυβέρνηση Μαλικι στην Βαγδάτη, με τις σουνιτικές χώρες του Κόλπου να στηρίζουν (ακόμη και τώρα όπως υποστηρίζεται από πολλές πηγές) τα σουνιτικά κινήματα και οργανώσεις στην Συρία και στο Ιράκ.

Οι χώρες του Κόλπου θέλουν να αποτρέψουν την δημιουργία ενός σιιτικού άξονα που θα ελέγχεται από το Ιράν και μέσω της Συρίας και του Ιράκ θα καταλήγει στον Λίβανο. Συγχρόνως όμως τώρα πια αποστρέφονται και τους τζιχαντιστές της Αλ Κάιντα που αποτελούν απειλή για τα καθεστώτα τους.

Ιδιαίτερα αρνητικές είναι οι εξελίξεις για την παγκόσμια οικονομία λόγω της ανόδου της τιμής του πετρελαίου καθώς εκτιμάται ότι η συνέχιση και κλιμάκωση της κρίσης θα υπονομεύσει την προσπάθεια για ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας. Εξαιρετικά ανησυχητικές είναι όμως οι επιπτώσεις και στο θέμα των προσφύγων..

Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι εγκαταλείπουν και πάλι τις εστίες τους και με δεδομένο ότι δεν είναι εύκολο να βρουν όλοι καταφύγιο σε γειτονικές χώρες ,αναμένεται να εκδηλωθεί ένα τεράστιο κύμα προσφύγων που θα προσπαθεί με κάθε τρόπο να φθίση στην Ευρώπη ,με πρώτη πύλη εισόδου κυρίως την Ελλάδα. Αυτό το κύμα προσφύγων σε συνδυασμό με τους χιλιάδες πρόσφυγες από την Αφρική που περιμένουν στις ακτές της Λιβύης για να περάσουν με ότι πλωτό μέσο βρουν στην Ιταλία, προκαλεί μια τεράστια ανθρωπιστική τραγωδία και έχει σημαντικότατες κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις στις χώρες υποδοχής.

Η πτώση της Μοσούλης έκτος από στρατηγικής σημασίας, ήταν και συμβολικό κτύπημα των ισλαμιστών. Η Μοσούλη, σε αντίθεση με άλλες πόλεις που έχουν καταλάβει οι άνδρες της ISIS, ήταν η πιο χαρακτηριστική περίπτωση συμβίωσης μεικτού πληθυσμού όπου οι σουνίτες και οι σιίτες άραβες ζουν μαζί με τους Κούρδους και Τουρκμένους και χριστιανούς.

Η Μοσούλη είναι η πρωτεύουσα της Επαρχίας της Βόρειας Νινευή, που έχει σχεδόν 300 χιλιόμετρα σύνορα με την Συρία, από όπου υπάρχει άμεση σχέση και διασύνδεση με τους σουνίτες της Συρίας, ενώ το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της Νινευή είναι έρημος διευκολύνει τις κινήσεις των ένοπλων ομάδων καθώς ο έλεγχος των κρατικών δομών σε αυτή την περιοχή είναι περιορισμένος.

ΕΠΙΚΑΙΡΑ 19 Ιουνίου 214